Monthly Archives for April 2020

HULING HABILIN

18 Abril 2020, Balsigan

Kapag namatay ako, susunugin ang aking katawan.  Isang araw lang ang lamay.  Hindi na ako kailangang puntahan.  Patay na ako eh.  Kung makikiramay sa aking pamilya, mas magandang bumisita ng walang dahilan.

Hindi ko kailangan ng urn.  Ihalo sa pataba o ihagis na lang sa mahanging lugar.  Pwede sa bangin sa tabi ng aming tahanan sa Tagaytay o di kaya sa Bauko kung hindi ko pa ito napuntahan.  Kahit man lang yung abo ko makapunta at pati yung taong magdadala at maghahagis nito.  Matutuwa ako kung matuwa siya sa lugar na yun.

Sa araw ng lamay, gusto ko ipatugtog ang:

“Kissing” ng Bliss.  Nasa Chill-Out Project ni Anton Ramos, Track 3.

“Sunshower” ni Chris Cornell. 

“Then Came a Thousand Elephants”.

“Comet’s Tail” album ni Cynthia Alexander. Tracks 1, 3, 4, 5, 10, 13, 14.

Lalo na ang kantang No Umbrella.  Yan ang kanta ko kay Gari.

Wala akong kayamanan, mga naipong perang pinaghirapan lang.  Madaling gastusin.

Ang tanging matuturing ko na may halaga ay ang mga piyesang ginawa ko at mga art barter. Siguro pati yung mga sinulat ko sa journals mula noong bata ako, mga tula.  Mga pinagdaanan, naramdaman, natutunan.

Pwedeng basahin pero malamang boring yun.  Pero kahit hindi na itago. Pwedeng punit-punitin at isama sa pataba.

Ang tanging naging silbi ng aking pagsusulat ay ang huminga.  Minsan umiiyak habang humihikbi.  Paghinga rin yun.  Pahinga.

Halos lahat ng ginawa ko ay self-portrait.  Kung ano ako dati, sino ako ngayon at ano ang aking mga ninanais at hinahangad.  Sabi ni Gari mahirap maintindihan ang mga gawa ko.  Mahirap nga akong maunawaan.  Kaya kapag may nakagusto, ibang klase ang katuparan at kaligayahan.

Para sa mga kaibigan at kamag-anak na bumili at mga artists na nakipag-barter ng art, kahit papaano tataas yang halaga niyan dahil patay na ako.  Maraming salamat sa inyo.  Pinasaya niyo ako.

Sariling Wika

Nag-i-Inglis-an ba kayo sa bahay? Taglish? Bakit?
kapwa = neighbor = kapitbahay?
siya = he or she
tinig = sound
takipsilim, dapithapon = sunset
Nawawala ang lalim ng kahulugan sa pagsasalin, di ba?
May nakilala akong bata, wala pang tatlong taon, napakatatas magsalita. Diretso mag-Tagalog. Naubusan ako ng mga kataga sa kanya. Siya naman, dumadaloy lang na parang ilog ang mga salita.
Nang magpapaalam na, sabi ko, Dapithapon na. Malapit na kaming umalis. Sabi niya makalipas ang isang segundo, Takipsilim! Oo nga naman! Ang sarap tambayan ng bata. Nakakakilig!
Noong ako’y nasa mababang paaralan, ang aking natutunan ay mas mababa ang sariling wika kaysa sa wikang dayuhan. Kailangan magbayad ng multa kapag hindi ka nag-Ingles.
Noong mga panahong iyon, hindi ko matawag ng “Nanay” at “Tatay” ang aking mga magulang kapag nasa paaralan dahil ang mga kaklase ko ay gumagamit ng Mama, Papa, Mommy, Daddy. Ayokong maiba. Kapag naiba, pinagti-tripan. Alam na alam ko yan.
Naalala ko na nagkukunwari kami ng aking pinsan na mag-Ingles hanggang dumugo ang aming ilong dahil “sosyal” at yamanin ang dating.
Pinanuot sa ating kamalayan na hindi maganda ang ating nakagisnan!
Sa pampublikong paaralan ngayon mayroon ng “mother tongue”. Sana manumbalik na rin ang sinauna nating pagsusulat: baybayin.
Masyado na tayong naging maka-Kanluran sa pananamit, pag-iisip, pananalita, mentalidad, pagkain. Masyado ng malalim ang pagkahiya sa kung sino tayo. Tigilan na natin ang pagiging brown American. Nakakaawa (at nakakatawa) sa totoo lang.
Nakakainis na kapag taal ang iyong pananagalog, napagtatawanan ka pa. Ang labo.
Sana maging mahalaga sa bagong salinlahi ang sariling wika. Kaakibat nito ang ating kultura. Kultura bago dumating ang mga mananakop.
Natutuwa ako kapag may mga batang nagka-Kankanaey, Ilokano, Bisaya, Panggalatok, at iba pa. Napakabihira na kasi. Hindi pa tayo ganap na nasakop. Nagkakaroon ako ng pag-asa.
Maraming salamat sa mga naninindigang gamitin ang sariling wika sa kani-kanilang mga tahanan. Mga bayani kayo!

BARTER

BARTER: a system which goods or services are exchanged for other goods or services instead of for money.

From my experience, this is a trade of “surplus”.  There is no set value.  If I have a surplus of gold but I need rice, I would exchange gold for rice.  As much as it seems nonsensical (and “unfair” in terms of monetary value), it doesn’t matter. It is according to need (or want).

The most important thing about this arrangement is that both parties must come to a unanimous agreement.  Both must be satisfied and happy.  Sincerity, transparency and honesty are required.  There must be no obligation or coercion.  No ill-feelings.  No regrets.

I like bartering.  It balances things.  Both exchanges are valuable.  It’s an equalizer.  No one is above the other.

20 April 2020, Baguio City

Paniningil ng Utang na Loob

Naniningil ka ba ng “utang na loob”?
Ito yung tipong may gagawin o ibibigay ka na ang intensyon ay tumanaw ng utang na loob ang ginawan mo nito. Manipulation pala at hindi kawanggawa. Ginagawa para ibaon ang kapwa sa utang.
Naniniwala ako sa palitan o exchange. Malinaw. Malinis.
Kung tunay na nagbibigay, hindi ka na umaasa ng kapalit at hindi mo rin ipipilit na tanawin ito balang araw.
Kung “nagbibigay” ka na umaasa ng kapalit, DAPAT linawin mo ito sa tumanggap para walang samaan ng loob.
Sa mga naniningil ng utang na loob, pakiusap, tigilan niyo na. Kung hindi maluwag sa inyong kalooban, huwag na.